Një studim i ri ka hedhur dritë mbi zbulimin e jashtëzakonshëm të një qyteti të vogël të Epokës së Bronzit, i cili u gjet nga arkeologët në Oazin Khaybar të Arabisë Saudite. Në studimin e botuar në revistën PLOS One, studiuesit thanë se qyteti shtrihej afërsisht në 3.7 hektarë tokë, duke përfshirë një lagje qendrore dhe një lagje banimi aty pranë të rrethuar me mure mbrojtëse.
Ekspertët vlerësojnë se rreth 500 njerëz e quajtën qytetin, i njohur si “al-Natah”, shtëpi. Qyteti u braktis diku midis viteve 1500 dhe 1300 p.e.s., por arsyeja e këtij eksodi mbetet e panjohur. “Është një pyetje me vend që nuk mund t’i përgjigjem vërtet për momentin”-tha për Live Science Guillaume Charloux, një arkeolog në Qendrën Kombëtare Franceze për Kërkime Shkencore (CNRS). “Ne kemi shumë pak të dhëna për fazën e fundit të okupimit.”
Brenda zonës së banimit, shkencëtarët gjetën mbetje të pjesshme të të paktën 50 shtëpive të cilat duket se janë ndërtuar nga “materiale dheu”. Arkeologët zbuluan gjithashtu sasi të dukshme qeramike dhe gurësh bluarëse të shpërndara nëpër komunitet. Në zonën qendrore të qytetit, ata gjetën një nekropol të madh të shënuar me varre të larta rrethore të cilat njihen si “varre me kulla me shkallë”.
Bazuar në gjetjet, studimi përcaktoi se njerëzit e epokës së bronzit të vendosur në këtë rajon ishin më të ngadaltë për t’u urbanizuar. “Vendbanimet në Arabinë veriore ishin në një fazë kalimtare urbanizimi gjatë mijëvjeçarit të tretë në të dytë,” shpjeguan studiuesit. Kjo periudhë, e njohur si “urbanizimi i ulët”, ishte një kohë kalimtare midis baritorizmit dhe vendbanimeve më moderne urbane. “Ndërsa urbanizimi filloi në Mesopotami dhe Egjipt në mijëvjeçarin e katërt p.e.s., studimi ynë tenton të tregojë se kompleksiteti social u rrit vonë në Arabinë veriperëndimore,” shtoi Charloux.
Robert Andrew Carter, një profesor i arkeologjisë i cili nuk ishte i përfshirë në studim, tha se zbulimi është një hap i madh përpara për të kuptuar njerëzit e epokës së bronzit. “Ne kemi vetëm një kuptim të qartë të epokës së bronzit dhe origjinës së urbanizmit në zonën Hejez të Arabisë Saudite perëndimore”-vuri në dukje Carter. “Ky studim shkon shumë në sigurimin e të dhënave parësore dhe përmirësimin e të kuptuarit tonë teorik.”
