Truri i adoleshentëve është “plakur” më shpejt për shkak të pandemisë dhe bllokimeve, me maturim të përshpejtuar, i cili është më i theksuar tek vajzat që kanë parë një zhvillim mesatar të trurit prej 4.2 vjetësh më shumë dhe 1.4 vjet tek meshkujt. Kjo u zbulua nga një studim nga Universiteti i Uashingtonit në Seattle, i botuar në revistën e Akademisë Kombëtare të Shkencave të Shteteve të Bashkuara (Pnas).
Studimi nxjerr në pah se fenomene të këtij lloji vërehen shpesh tek fëmijët që i nënshtrohen kronikisht stresit të rëndë dhe kanë efekte negative në shëndetin mendor të ardhshëm. “Adoleshenca është një periudhë e ndryshimeve dramatike në zhvillimin emocional, të sjelljes dhe social-shpjegojnë studiuesit. Në të njëjtën kohë, ndryshime të shumta ndodhin në strukturën e trurit, që përfshijnë gjithashtu rrallimin e korteksit cerebral, shtresës së jashtme të indeve në tru.
Është ky tregues që studiuesit matën në 160 të rinj nga 9 deri në 17 vjeç, të cilët u përfshinë në një studim që filloi në vitin 2018, me synimin për të vlerësuar ndryshimet në strukturën e trurit gjatë adoleshencës. Por me mbërritjen e Covid, grupi, i cili duhej të kryente rivlerësimin në vitin 2020, i vonoi testet deri në vitin 2021. Në atë pikë, ekspertët vendosën të studionin, jo më zhvillimin e adoleshentëve, por efektet e bllokimit në trurin e tyre. Duke filluar nga të dhënat e vitit 2018, studiuesit krahasuan zhvillimin aktual të kampionit të tyre me një model të hollimit kortikal që është i pritshëm gjatë adoleshencës.
Testet e kryera tek adoleshentët në vitin 2021 treguan hollim të tepruar të korteksit cerebral në krahasim me modelet e referencës. Kjo, sipas ekipit, mund të lidhet me kufizimet në marrëdhëniet sociale gjatë fazës së parë të pandemisë. Fenomeni ishte shumë më i theksuar tek vajzat, tek të cilat hollimi prekte gjerësisht korteksin cerebral, ndërsa te djemtë ishte i kufizuar në korteksin vizual.
Për studiuesit, dallimet mund të lidhen me vlerën e ndryshme që kanë marrëdhëniet shoqërore për të dy gjinitë. “Për gratë, marrëdhëniet me bashkëmoshatarët janë jetike për zhvillimin e identitetit personal, ato gjithashtu mbështeten në këto marrëdhënie për mbështetje emocionale më shumë se burrat”-shkruajnë studiuesit.
Adoleshentët shpesh kanë pak kontroll mbi emocionet e tyre dhe megjithëse shumë prindër mund ta shohin këtë si ankth ose rebelim të panevojshëm, këto mund të jenë shenja të fëmijës që lufton me ankthin. “Prindërit mund të mos dinë gjithmonë se si t’i ndihmojnë fëmijët e tyre kur ata ndihen të shqetësuar ose janë në prag të një sulmi ankthi dhe metodat që funksionin në të kaluarën mund të mos jenë më të dobishme, pasi adoleshentët tani përballen me sfida të reja”-thotë psikologia Natasha Riard.
Pavarësisht moshës, sipas psikologëve, njerëzit që ndihen të shqetësuar kanë një reagim luftarak, mbyllje në vetvete ose krijimit të situatave stresuese. “Të rinjtë shpesh shmangin mënyrën se si ndihen dhe bëjnë çmos që të duken se gjithçka është në rregull. Ajo që shihni në fytyrën ose sjelljen e tyre mund të mos jetë ajo që po ndodh në të vërtetë-theksoi psikologia Lisa Coloca.
