Lindjet e parakohshme janë në rritje, por ekspertët nuk janë të sigurt pse. Tani, studiuesit kanë gjetur se kimikatet sintetike të quajtura ftalate, të përdorura në paketimin e ushqimit dhe produktet e kujdesit personal mund të jenë një fajtor, sipas një studimi të ri.
Hulumtimet e kaluara kanë treguar se fatalatet, të njohura si “kimikate kudo” sepse janë kaq të zakonshme, janë përçarës hormonesh që mund të ndikojnë në funksionimin e placentës që jep jetë. Ky organ është burimi i oksigjenit dhe lëndëve ushqyese për një fetus në zhvillim në mitër.
“Ftalatet gjithashtu mund të kontribuojnë në inflamacion që mund të prishë edhe më shumë placentën dhe të vërë në lëvizje hapat e lindjes së parakohshme,” tha autori kryesor Dr. Leonardo Trasande, drejtor i pediatrisë mjedisore në NYU Langone Health.
“Studimet tregojnë se lidhja më e madhe me lindjen e parakohshme është për shkak të një ftalati që gjendet në paketimin e ushqimit të quajtur Di(2-ethylhexyl) ftalate, ose DEHP,” tha Trasande. “Në studimin tonë të ri, ne zbuluam se DEHP dhe tre kimikate të ngjashme mund të jenë përgjegjëse për 5% deri në 10% të të gjitha lindjeve të parakohshme në 2018. Kjo mund të jetë një nga arsyet pse lindjet e parakohshme janë në rritje.”
Përqindja 5% deri në 10% u përkthye në afro 57,000 lindje të parakohshme në Shtetet e Bashkuara gjatë vitit 2018, sipas studimit, të botuar në revistën Lancet Planetary Health.
Ky punim u fokusua në marrëdhënien midis ekspozimit ndaj ftalateve individuale dhe lindjes së parakohshme. Por kjo nuk është se si njerëzit ekspozohen ndaj kimikateve, shpjegon Alexa Friedman, shkencëtare.
“Çdo ditë, ata shpesh janë të ekspozuar ndaj më shumë se një ftalati nga produktet që përdorin, kështu që rreziku i lindjes së parakohshme mund të jetë në të vërtetë më i madh”, tha Friedman.
“Kimikatet kudo”
Në nivel global, afërsisht 8.4 milionë tonë metrikë ftalate dhe plastifikues të tjerë konsumohen çdo vit, sipas European Plasticisers.
Prodhuesit shtojnë ftalate në produktet e konsumit për ta bërë plastikën më fleksibël dhe më të vështirë për t’u thyer, kryesisht në klorur polivinil ose PVC, produkte të tilla si lodrat e fëmijëve.
Ftalatet gjenden edhe në detergjentë; parket, mobilje dhe perde dushi, plastika automobilistike, vajra lubrifikues dhe ngjitës, produkte rezistente ndaj shiut dhe njollave, veshje dhe këpucë dhe një sërë produktesh të kujdesit personal, duke përfshirë shampo, sapun, llak flokësh dhe manikyr për thonjtë, në të cilat ato bëjnë që aromat të zgjasin më gjatë.
Studimet kanë lidhur ftalatet me obezitetin në fëmijëri, astmën, problemet kardiovaskulare, kancerin dhe problemet riprodhuese si keqformimet gjenitale.
Rreziqet e lindjes së parakohshme
Një lindje konsiderohet e parakohshme nëse ndodh para javës së 37-të të shtatzënisë, ku një shtatzëni e plotë është 40 javë ose më shumë. Për shkak se organet vitale dhe një pjesë e sistemit nervor mund të mos zhvillohen plotësisht, një lindje e parakohshme mund ta rrezikojë fëmijën. Foshnjat e lindura jashtëzakonisht herët shpesh shtrohen menjëherë në spital për të trajtuar çdo problem me zemrën, tretjen dhe trurin ose paaftësinë për të luftuar infeksionet.
Ndërsa rriten, fëmijët e lindur para kohe mund të kenë probleme me shikimin, dëgjimin dhe dhëmbët, si dhe vonesa intelektuale dhe zhvillimore, sipas klinikës Mayo.
Të rritur, njerëzit e lindur para kohe mund të kenë gjithashtu presion të lartë të gjakut dhe kolesterol, astmë dhe infeksione të tjera të frymëmarrjes dhe të zhvillojnë diabet të tipit 1 dhe tip 2, sëmundje të zemrës ose goditje në tru.
