Problemet mendore si depresioni, çrregullimet e ankthit por edhe skizofrenia mund të shkaktohen nga shkaqe ekzogjene, domethënë varen nga faktorë të jashtëm. Por tani një studim italian i kryer së fundmi në dy milionë njerëz të ndjekur për tetë vjet, përcakton ndikimin në shëndetin mendor të ekspozimit kronik ndaj grimcave të imta të pranishme në ndotjen e ajrit. Pra smogu mund të shkaktojë depresion dhe simptoma të tjera mendore.
Ndotja ka efekte të dëmshme jo vetëm në sistemin e frymëmarrjes, sistemin kardiovaskular apo aktivitetin kognitiv. Mund të modifikojë funksionimin e trurit deri në atë pikë sa ta komprometojë atë dhe të zhvillojë patologji psikiatrike, veçanërisht në grupmoshën nga 30 deri në 64 vjeç. Për çdo rreth 1 mikrogram për metër kub rritje të ekspozimit ndaj grimcave të imta (PM2.5), rreziku i depresionit rritet me 13%. Ajo e çrregullimeve të ankthit me 9%, e skizofrenisë me 7%.
Ndikimi negativ i smogut në shëndetin mendor u vlerësua, për herë të parë në Itali. Në mënyrë të ngjashme, ekziston një korrelacion midis pranisë së smogut dhe rritjes së recetave të antipsikotikëve, antidepresantëve dhe stabilizuesve të humorit që rriten deri në 4%. Kur cilësia e ajrit urban është më e dobët, rritet edhe rreziku i përkeqësimit të sëmundjeve ekzistuese psikiatrike. Një studim italian mbi pacientët me depresion bipolar tregon se në ditët me grimca të larta, probabiliteti i shtrimit në spital për një episod maniak mund të katërfishohet.
Këto të dhëna të reja shqetësuese mbi efektet afatgjata të ndotjes tregojnë se smogu është një rrezik konkret jo vetëm për zemrën dhe mushkëritë, por edhe për trurin. Por rezultatet paraprake të studimeve të reja tregojnë se smogu mund të jetë toksik për funksionimin e trurit deri në atë pikë sa të shkaktojë edhe patologji psikiatrike, ndoshta nëpërmjet një rritje të inflamacionit të përgjithshëm. Rreziku i smogut në mirëqenien mendore konfirmohet nga një studim tjetër i kryer në partneritet nga Njësitë e Epidemiologjisë dhe Psikiatrisë të Poliklinikës së Milanos mbi rreth 200 pacientë me depresion bipolar.
Pacientët u shtruan atje për episod maniak midis viteve 2007 dhe 2019. Duke analizuar të dhënat në lidhje me ekspozimin ndaj smogut në ditët e mëparshme, doli se rritja e PM10 në ajër shoqërohet me një rrezik më të lartë shtrimi në spital, 3.6 herë më i madh se normali ditën e dytë pas ekspozimit ndaj ajrit veçanërisht të ndotur. Këto të dhëna konfirmojnë efektet negative të ndotjes në shëndetin mendor, duke treguar se kushtet mjedisore mund të ndikojnë shumë në menaxhimin e pacientëve me depresion bipolar.
