Në kreshtat e mesit të oqeanit, magma flluskuese del përmes të çarave në fundin e detit për të formuar koren e re. Më poshtë, shkëmbi i mantelit pjesërisht i shkrirë, përhapet në drejtime të kundërta, duke e shtrirë koren e re derisa të formojë një sistem të gjerë luginash të rrethuara nga kreshta kodrash dhe malesh.
Këto peisazhe detare në thellësitë e mëdha, jo shumë ndryshe nga peisazhet që shihen mbi nivelin e detit, janë vendet e fundit ku pritet të shfaqen pjesë të kontinenteve. Megjithatë, në një studim të fundit të botuar në “Science Advances”, studiuesit kanë zbuluar se kjo është vërtetë e mundur.
Shkëmbinjtë e sapo-analizuar nga Kreshtën Indiane Jugperëndimore, e vendosur midis Afrikës dhe Antarktidës, nuk janë vetëm mbetje të një kontinenti. Ato janë aq të vjetra sa të mbështesin hipotezën se shumica e kontinenteve të Tokës u formuan herët dhe më pas “humbën” ose u fshehën thellë nën koren e oqeanit.
Çuan-Zhu Liu, gjeolog detar në Akademinë Kineze të Shkencave në Pekin, vizitoi në vitin 2017 Institutin Oqeanografik “Woods Hole” në SHBA për të mbledhur mostrat e shkëmbinjve të gërmuar nga kreshta pak kohë më parë. Ai tha se:
Unë nuk do të kisha dyshuar se shkëmbinjtë u përkasin kontinenteve, pasi ato duken si materialet që zakonisht do t’i gjeje në fundin e detit.
Analiza e Liu tregoi se shkëmbinjtë janë ndoshta deri në 2.7 miliardë vjet të vjetër. Pra do të kenë ekzistuar me siguri kur u formuan kontinentet e para të Tokës. Megjithatë, është e vështirë të zbulosh se nga cili kontinent antik e kanë origjinën. Liu thotë se rrymat e konvekcionit në mantelin e Tokës, mund të transportojnë në distanca të mëdha blloqe të mëdha të kores së tokës, të quajtura kraton. Një kraton i veçantë tërhoqi vëmendjen e studiuesit. Lio thotë se:
Ka prova se është zhvendosur kratoni Kapval në Afrikën e Jugut.
Kratoni Kapval është korja e lashtë kontinentale më e afërt me Kreshtën Indiane Jugperëndimore. Për të arritur në kreshtë, Liu dhe kolegët e tij mendojnë se shtëllungat e shkëmbinjve të mantelit të nxehtë nën Afrikën e Jugut, e gërryenin fundin e kratonit, duke hequr pjesë që më pas u transportuan nga rrymat e konvekcionit deri në kreshtën e oqeanit. Bashkë–autori i studimit Ros, gjeofizikan në të njëjtën akademi si Liu shprehet se:
Nën kontinentin afrikan ka shumë shtëllunga të tilla, pasi atje ndodhej qendra e super–kontinentit Pangea që ngrohte mantelin.
Studiuesit kryen simulime kompjuterike dhe zbuluan se deri në 20% e kratonit Kapval, mund të ishte zhvendosur në këtë mënyrë dhe të jetë ricikluar në të çarën e oqeanit çdo 100 milionë vjet. Ky zbulim, na ofron edhe një pasqyrë të evolucionit të kontinenteve të tjera të Tokës. Tradicionalisht, për shkak se në sipërfaqe ka pak shkëmbinj shumë të vjetër, kontinentet mendohet se janë zgjeruar gradualisht. Por tani ka një shpjegim tjetër. Ndoshta shumë nga kontinentet u formuan herët dhe u ricikluan sërish në mantel.
Nëse Toka kishte dikur kontinente voluminoze, me siguri këto ‘kontinente të humbura’ janë të fshehura poshtë kores. Riciklimi i kontinenteve të humbur nën thellësitë e oqeanit, mund të ketë qenë i mundur falë shtëllungave që ishin edhe më të nxehta gjatë historisë së hershme të Tokës. Nëse ndodh sot, atëherë do të ketë ndodhur vërtet edhe në atë kohë. Nëse këta shkëmbinj janë pjesë e kontinenteve të humbura, simulimet kompjuterike të studiuesve sugjerojnë se mund të ketë më shumë të tillë në kreshtat në mesin e oqeanit.
