Akullnajat në Himalaje po shkrihen me shpejtësi, por një raport i ri tregoi se një fenomen mahnitës në vargmalin më të lartë malor në botë mund të ndihmojë në ngadalësimin e efekteve të krizës globale klimatike.
Kur temperaturat e ngrohjes godasin disa masa akulli në lartësi të mëdha, ajo shkakton një reagim befasues që fryn erëra të forta të ftohta poshtë shpateve, sipas studimit të botuar më 4 dhjetor në revistën “Nature Geoscience”.
Ngrohja e klimës krijon një hendek më të madh të temperaturës midis ajrit përreth mbi akullnajat e Himalajeve dhe ajrit më të ftohtë në kontakt direkt me sipërfaqen e masave të akullit, shpjegoi Francesca Pellicciotti, profesoreshë e akullnajave në Institutin e Shkencës dhe Teknologjisë në Austri dhe autori kryesor i studimit.
Kjo çon në një rritje të shkëmbimit të turbullt të nxehtësisë në sipërfaqen e akullnajës dhe ftohje më të fortë të masës ajrore sipërfaqësore”, tha ajo në një njoftim për shtyp, raporton CNN.
Ndërsa ajri i ftohtë dhe i thatë i sipërfaqes bëhet më i freskët dhe më i dendur, ai fundoset. Masa ajrore rrjedh poshtë shpateve në lugina, duke shkaktuar një efekt ftohës në zonat e poshtme të akullnajave dhe në ekosistemet fqinje.
Me akull dhe borë nga vargmalet malore që ushqehen në 12 lumenj që ofrojnë ujë të freskët për gati 2 miliardë njerëz në 16 vende, është e rëndësishme të zbulohet nëse akullnajat e Himalajeve mund të vazhdojnë këtë efekt ftohës vetë-ruajtës pasi rajoni përballet me një rritje të mundshme. në temperaturat e disa dekadave të ardhshme.
Një raport i qershorit i mbuluar më parë nga CNN, tregoi se akullnajat në Himalaje u shkrinë 65% më shpejt në vitet 2010 krahasuar me dekadën e mëparshme, gjë që sugjeron se rritja e temperaturave tashmë ka një ndikim në zonë.
Thithja e energjisë në sipërfaqe përcaktohet nga diçka që quhet efekti albedo. Sipërfaqet e lehta ose “të bardha” si bora dhe akulli i pastër do të reflektojnë më shumë dritë dielli (albedo e lartë) krahasuar me sipërfaqet “e errëta” si toka që ekspozohet kur akullnajat tërhiqen, toka dhe oqeanet (albedo e ulët). Në përgjithësi, Brun tha se ky fenomen interpretohet si një lak reagimi pozitiv , ose një proces që rrit një ndryshim, por në përgjithësi është i studiuar dobët dhe i vështirë për t’u llogaritur.
Në bazën e malit Everest, megjithatë, matjet e mesatareve të përgjithshme të temperaturës dukeshin çuditërisht të qëndrueshme në vend që të rriteshin. Një analizë e ngushtë e të dhënave zbuloi se çfarë po ndodhte në të vërtetë.
Pellicciotti shpjegoi se pamjaftueshmëria e përgjithshme e të dhënave në zonat me lartësi të madhe anembanë globit është ajo që çoi në fokusin e ekipit të studimit për të përdorur të dhënat unike të vëzhgimit të tokës në një stacion në Himalaje.
Studimi i ri ofron një motivim bindës për të mbledhur më shumë të dhëna të larta dhe afatgjata që nevojiten fort për të vërtetuar gjetjet e reja dhe ndikimet e tyre më të gjera, tha Pellicciotti.
I vendosur në një lartësi të akullnajave prej 5,050 metrash (16,568 këmbë), stacioni klimatik i Laboratorit Ndërkombëtar/Observatorit Piramida ndodhet përgjatë shpateve jugore të malit Everest. Observatori ka regjistruar të dhëna të detajuara meteorologjike për gati 30 vjet.
Janë ato vëzhgime të grimcuara meteorologjike që Pellicciotti, Salerno dhe një ekip studiuesish përdorën për të arritur në përfundimin se temperaturat e ngrohta po shkaktojnë ato që quhen erëra katabatike. Erërat e ftohta, të krijuara nga ajri që rrjedh tatëpjetë, zakonisht ndodhin në rajonet malore, duke përfshirë Himalajet.
Stacioni klimatik i Laboratorit Ndërkombëtar të Piramidës/Observatorit në malin Everest ka regjistruar të dhëna meteorologjike për orë për gati tre dekada.
Një tjetër gjë që ekipi vëzhgoi ishte përqendrimi më i lartë i ozonit në nivelin e tokës në lidhje me temperaturat më të ulëta. Kjo dëshmi tregon se erërat katabatike funksionojnë si një pompë që është në gjendje të transportojë ajrin e ftohtë nga lartësia më e lartë dhe shtresat atmosferike deri në luginë, shpjegoi Pellicciotti.
Të kuptuarit se sa kohë këto akullnaja janë të afta të kundërshtojnë në nivel lokal ndikimet e ngrohjes globale mund të jetë vendimtare për të trajtuar në mënyrë efektive botën tonë në ndryshim.
