Europa po përgatitet për të nxehtin e kësaj vere, pasi Gjermania dhe vendet nordike janë duke pritur temperatura jashtëzakonisht të larta javën e ardhshme. Dhe rreziku i valëve të të nxehtit në Lojërat Olimpike të Parisit i ka lënë organizatorët të shqetësohen për sigurinë e atletëve. Spanja është duke u përgatitur gjithashtu për një tjetër verë të nxehtë, duke lëshuar një hartë të re për të ndihmuar me parashikimet më të sakta të valëve të të nxehtit.
Mediat e huaja shkruajnë se tani kemi pasur 11 muaj rekord të nxehtësisë me radhë dhe temperaturat e sipërfaqes së detit në Atlantikun e Veriut janë rritur në nivelin më të lartë në të paktën 40 vjet.
Por, çfarë dimë për motin në Europë këtë verë dhe a mund të presim nxehtësi ekstreme në të gjithë kontinentin A do të jetë kjo verë jashtëzakonisht e nxehtë në Europë?
Kur bëhet fjalë për valët e të nxehtit ose ekstremet e motit, askush nuk ka një “pamje të qartë”. Por moti gjatë viteve të kaluara mund t’u japë parashikuesve disa të dhëna.
“Është tepër e vështirë të parashikosh me saktësi se si moti do të jetë muajt e ardhshëm, madje edhe javët dhe ditët e ardhshme”, thotë Tamsin Green, një meteorologe nga shërbimi i parashikimit Weather&Radar.
Kjo për shkak se moti në të gjithë Europën është jashtëzakonisht i ndryshueshëm me faktorë të panumërt të ndryshëm ndikues. Megjithatë, meteorologët mund të shikojnë modelet e motit dhe të dhënat për tendencat e përgjithshme duke përfshirë mesataret mujore të temperaturës. Aktualisht, duket se qershori, korriku dhe gushti janë të gjitha në trend mbi mesataren për sa i përket temperaturës, sipas Green. Moti në të gjithë kontinentin ndryshon shumë duke e bërë të vështirë parashikimin se ku mund të godasë një ‘verë e nxehtë’.
Green thotë se ka të ngjarë të ketë pika të nxehta në Evropën Jugore dhe Lindore. Evropa Perëndimore mund të ketë reshje mesatare në qershor, më pas reshje mbi mesataren për Evropën Jugore në korrik, por kushte më të thata në lindje. Gushti, shton ajo, ka të ngjarë të jetë më i thatë dhe më i vendosur për pjesën më të madhe të kontinentit. Megjithatë, Green na kujton se këto janë vetëm “mesatare”. Kjo do të thotë se mund të ketë luhatje të mëdha ose ekstreme që ndodhin brenda këtyre kushteve.
Çfarë ndikon në motin e Evropës?
Shumë faktorë të ndryshëm ndikojnë në motin e ndryshueshëm të Evropës. Bota aktualisht është në një fazë kalimtare midis dukurive klimatike El Niño dhe La Niña, për shembull, e cila është “vendimtare” për përcaktimin e modeleve globale të motit dhe temperaturës.
“Në muajt e fundit, temperaturat e ajrit dhe të oqeaneve janë ende të larta astronomike. Ata janë ende të vazhdueshme”, thotë Green.
Pavarësisht se El Niño përkufizohet si temperatura mbi mesataren e sipërfaqes së detit dhe rritje të reshjeve në Oqeanin Paqësor tropikal qendror dhe lindor, kjo ka efekte globale. Ajo shpjegon se “si një efekt domino”, moti në një vend mund të ndikojë në kushtet në anën tjetër të planetit. Nëse ka rritje të reshjeve diku në botë, reshjet do të zvogëlohen diku tjetër.
Europa po ngrohet më shpejt se mesatarja globale
Megjithatë, ka një faktor që luan një rol të madh në verërat gjithnjë e më të ngrohta të kontinentit dhe ky është ndryshimi i klimës.
“Një gjë që është një faktor masiv, i pamohueshëm që nuk mund të injorohet është se ne po thyejmë vazhdimisht rekordet e nxehtësisë. Dhjetë vitet e fundit kanë qenë dhjetë më të ngrohtat e regjistruara, ku shumica e ngrohjes së Tokës ka ndodhur në 40 vitet e fundit. Ne e kemi parë prillin 2024 që vjen si muaji i 11-të radhazi me më të nxehtët në histori”, thotë Green.
Europa është ngrohur me dyfishin e mesatares globale që nga viti 1991, sipas të dhënave të fundit nga Organizata Botërore Meteorologjike (WMO) dhe agjencia e BE-së për klimën Copernicus (C3S). Kontinenti nuk bën “përjashtim” kur bëhet fjalë për pasojat e ndryshimeve klimatike me të dyja agjencitë që paralajmërojnë se Europa duhet të bëjë më shumë për të reduktuar emetimet e saj dhe largimin nga karburantet fosile.
Kujtojmë se 23 nga 30 valët më të rënda të të nxehtit të kontinentit kanë ndodhur që nga viti 2000, pesë ishin në tri vitet e fundit. Mesatarja e fundit pesëvjeçare tregon se temperaturat në Evropë tani janë 2.3C mbi nivelet para-industriale krahasuar me 1.3C më të larta në nivel global.
