Sekretari i Shtetit të Shteteve të Bashkuara, Antony Blinken, përfundoi vizitën e tij në Izrael të hënën me një mesazh për ata që po luteshin për përfundimin e luftës në Gaza. Blinken njoftoi se kishte diskutuar me kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, i cili, sipas Blinken, kishte pranuar një “propozim” për armëpushim në Gaza.
Ky propozim synon të adresojë mosmarrëveshjet e pazgjidhura mes Izraelit dhe grupit palestinez Hamas, në përpjekje për të ndalur dhunën në Gaza, ku përleshjet kanë rezultuar në vdekjen e më shumë se 40,000 njerëzve dhe zhvendosjen e pothuajse të gjithë 2.3 milion banorëve gjatë 10 muajve të fundit.
Lufta e Izraelit në Gaza filloi pas një sulmi të Hamasit në jug të Izraelit më 7 tetor, që rezultoi në vdekjen e rreth 1,139 njerëzve dhe kapjen e mbi 250 të tjerë. Megjithëse janë bërë përpjekje të vazhdueshme për të arritur një armëpushim, dhe një propozim i bërë nga presidenti amerikan Joe Biden u mbështet nga Izraeli dhe publikisht nga Hamas, SHBA-të tani kanë shpallur një “propozim të përafrimit”.
Hamas e ka refuzuar propozimin, duke e cilësuar atë si një përpjekje të SHBA-së për të dhënë kohë Izraelit për të vazhduar dhunën, dhe ka kërkuar që të rikthehet në propozimin e mëparshëm, sipas raporteve të mediave.
Në këtë kontekst, Blinken po udhëton në Lindjen e Mesme dhe një raund i ri i bisedimeve është në horizont. Ja një pasqyrë më e thellë e propozimit të fundit dhe në çfarë përqendrohet tani mosmarrëveshja mes Izraelit dhe Hamasit.
Armëpushimi i Përhershëm?
Izraeli nuk ka dëshirë për një armëpushim të përhershëm, pavarësisht përfshirjes në bisedimet për armëpushim. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu ka shprehur dëshirën për të ruajtur të drejtën e rifillimit të sulmeve në Gaza pasi të kenë përfunduar operacionet për shpëtimin e robërve izraelitë. Kjo është në përputhje me doktrinën e gjatë ushtarake izraelite për kryerjen e “sulmeve parandaluese” për të dobësuar kërcënimin nga luftëtarët palestinezë.
Përkundër kësaj, analistët si Ori Goldberg kanë vënë në dukje se synimi i Netanyahut për të shkatërruar plotësisht Hamasin është i papranueshëm dhe përbën “hedhje pluhur në sytë e publikut izraelit”. Edhe ministri i Mbrojtjes, Yoav Gallant, e ka përjashtuar idenë e një “fitoreje totale” kundër Hamasit.
Në korrik, Hamasi kishte shprehur gatishmërinë për një armëpushim të përkohshëm dhe për të vazhduar bisedimet për një armëpushim të përhershëm, por Netanyahu ka shtuar kushte dhe ka qenë i gatshëm për kompromis.
Tërheqja e Trupave
Hamasi kërkon tërheqjen e të gjitha trupave izraelite nga Gaza, duke përfshirë korridorin e Filadelfit, që ndan enklavën nga Egjipti. Netanyahu këmbëngul se trupat izraelite duhet të mbeten në këtë zonë për të ruajtur sigurinë dhe për të parandaluar kontrabandën e armëve.
Kjo është një ndryshim nga propozimi i armëpushimit të mbështetur nga Biden në maj, që kishte marrë miratimin nga Izraeli. Sekretari Blinken po përpiqet të bindë Netanyahun të zbusë kushtin e tij të ri, që kundërshtohet edhe nga Egjipti, duke rënë dakord për një numër minimal ushtarësh në korridorin e Filadelfit.
E Drejta e Kthimit
Izraeli ka insistuar në kontrollin e të gjithë palestinezëve për armë përpara se t’i lejojë ata të kthehen në shtëpitë e tyre në Gazën veriore, një kërkesë që palestinezët e konsiderojnë si një mënyrë për të bllokuar kthimin e tyre në zonat ku janë zhvendosur me forcë. Izraeli thotë se kjo masë është për të parandaluar rigrupimin e luftëtarëve të Hamasit.
Hamasi kërkon liri të plotë lëvizjeje për palestinezët dhe tërheqjen e forcave izraelite për të siguruar sigurinë e banorëve të Rripit të Gazës, ku janë vrarë dhjetëra mijëra njerëz.
Shkëmbimi i Robërve
Të martën, familjet izraelite të robërve në Gaza u takuan me Netanyahun për të diskutuar mundësinë e një armëpushimi. Pas takimit, njëri nga ata tha se kryeministri “nuk është i sigurt se do të ketë një marrëveshje”.
Armëpushimi do të përfshinte tri faza, në të cilat të gjithë robërit izraelitë do të liroheshin në këmbim të një numri të caktuar të burgosurish palestinezë. Hamas ka kërkuar një marrëveshje, por ka thënë se nuk do të lirojë robërit pa një tërheqje të trupave izraelite nga Gaza.
Kushtet e reja të armëpushimit të Netanyahut e bëjnë gjithnjë e më të pamundur lirimin e robërve izraelitë. Sipas analistit Hugh Lovatt, SHBA-të duket se po pranojnë kushtet izraelite dhe po përpiqen t’i zbusin ato, duke e bërë propozimin një “urë lidhëse” mes SHBA-së dhe Izraelit.
Ndihma Humanitare
Palestinezët në Gaza janë në gjendje të rëndë dhe kërkojnë ndihmë emergjente për ushqim dhe shërbime mjekësore. Agjencitë e OKB-së dhe vendet perëndimore kanë kërkuar vazhdimisht që Izraeli të rrisë ndihmën për civilët. Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë gjithashtu ka kërkuar një urdhër për këtë në janar.
Izraeli ka shpesh injoruar këto thirrje. Ministri i Financave i ekstremit të djathtë, Bezalel Smotrich, ka sugjeruar se mund të jetë “e justifikuar” të mbajnë 2 milion palestinezë në uri ekstreme, por ka thënë se bota nuk do ta lejojë këtë.
Hamasi akuzon Izraelin dhe SHBA-në për kushtëzimin e ndihmës humanitare me një marrëveshje armëpushimi, duke e cilësuar këtë si një krim lufte dhe një krim kundër njerëzimit.
