Në vitin 2019, qytetarët e Sommarøy, një ishull i vogël në Norvegjinë Veriore,vendosën që të mos kishin më orë. Disa prej tyre i futën në sirtarë, duke ëndërruar dhe shpresuar se nuk do t’i nxirrnin më prej aty. Ata ishin të vendosur të hidhnin “kohën” në kosh dhe t’i nxirrnin të gjithë matësit lokalë jashtë funksionit. Ata i bënë të gjitha këto në përpjekje që ishulli i tyre të shpallej “zona e parë pa kohë në botë”.
Të gjithë e shijojnë përjetësinë, por këta njerëz e bëjnë këtë shumë më tepër se kushdo në botë. Arsyeja kryesore – ky ishull norvegjez, i vendosur në veri të Rrethit Arktik dhe i mbiquajtur “Toka e Diellit të Mesnatës”, nuk e përjeton kohën si pjesa tjetër e botës. Dielli nuk lind në dimër, dhe kur lind në verë, duhen shumë orë për të perënduar. Plus, njerëzit këtu besojnë se objekti i kohës çon vetëm në kufizim dhe për rrjedhojë, sjell tension dhe stres.
“Në të gjithë botën, njerëzit karakterizohen nga stresi dhe depresioni”, tha Kjell Ove Hveding, drejtuesi i fushatës.
Për dikë që pëlqen të ndjekë një rutinë në kohë, kjo mund të tingëllojë e çuditshme, por këta njerëz besojnë se koha është vetëm një kurth për të vdekshmit.
“Në shumë raste, kjo mund të lidhet me ndjenjën e të qenit i bllokuar nga ora. Ne do të jemi një zonë pa kohë ku të gjithë mund të jetojnë jetën e tyre në maksimum. Qëllimi ynë është të ofrojmë fleksibilitet të plotë, 24/7”, tha Hveding.
Qytetarët pohuan se duan që në zonën e tyre të hiqet koha. Ata thanë se “ne” duam të na lejohet “të bëjmë atë që duam, kur duam”. Norvegjezët janë të famshëm në mbarë botën për stilin e tyre të jetesës së qetë. Në jetën e tyre, nuk ka nxitim. Vetëm pak muaj më parë, një qytet tjetër norvegjez, Vadso, nënshkroi një apel drejtuar qeverisë duke kërkuar që orët e tyre të ndryshojnë në 26 orë nga orët tipike 24-orëshe.
Nëse doni të lyeni shtëpinë tuaj në orën 2 të mëngjesit, është në rregull. Nëse duam të notojmë në orën 4 të mëngjesit, do ta bëjmë.
Sommarøy zakonisht përjeton errësirë nga nëntori deri në janar, dhe në verë, vendasit e dinë se nëse dielli lind në një ditë, ai nuk do të perëndojë përsëri deri në një javë ose më shumë. “Këtu ne shijojmë çdo minutë të diellit të mesnatës dhe po, një kafe me miqtë në plazh në orën 2 të mëngjesit është një gjë normale”, thonë ata në video.
Banorët e ishullit i dorëzuan deputetit vendas, Kent Gudmundsen, një peticion duke kërkuar që apeli pa kohë të diskutohej në parlament. Megjithatë, shumë zyrtarë menduan se fushata ishte vetëm një përpjekje për të tërhequr më shumë turistë në ishull. Kjo mund të mos jetë e vërtetë, por megjithatë, skema erdhi me disa sfida. Nëse do të vihej në praktikë, të jetosh në një ishull pa kohë do të nënkuptonte që dyqanet do të hapeshin vetëm kur stafi ishte i disponueshëm, orari i shkollës do të ishte fleksibël, duke shkaktuar konfuzion mes mësuesve dhe studentëve dhe nuk do të kishte orë. Pra, disa banorë ishin skeptikë ndaj kësaj ideje.
Jo vetëm kjo, një zonë pa kohë përbën gjithashtu një kërcënim për shëndetin e njerëzve. Duke shpjeguar për Gizmodo, Hanne Hoffman, një asistent profesor në shkencën e kafshëve që studion ritmin cirkadian, tha:
Problemi është se njerëzit nuk kanë evoluar në Arktik. Trupat tanë janë përshtatur me këtë cikël 24-orësh të krijuar nga rrotullimi i Tokës. Ne nuk mund të shkojmë vërtet kundër evolucionit, dhe kjo është ajo që po ndodh në ato vende. Ju po shkoni kundër asaj që ne jemi programuar të bëjmë. Një seri hormonesh dhe procesesh metabolike i përgjigjen dritës dhe kohës, duke i treguar trupit tuaj se si të sillet në momente të ndryshme gjatë ditës. Edhe proceset për të cilat mund të mos mendoni, si tretja juaj dhe temperatura e trupit, janë të lidhura me këtë ritëm. Çrregullimi i ritmit cirkadian, ku trupi juaj po punon në një orar të veçantë nga mendja juaj, është një faktor rreziku për sëmundje, shpjegoi Hoffman. Gizmodo raportoi gjithashtu për rastin e Michel Siffre, i cili u izolua në një shpellë të errët për muaj të tërë. Megjithëse orari i tij dalëngadalë doli jashtë sinkronizimit me pjesën tjetër të botës, ai ende mbajti një ritëm afërsisht 24-orësh.
