Bota

Shkrirja e akullnajave, Zvicra dhe Italia rishikojnë kufirin!

Zvicra dhe Italia kanë rishkruar një pjesë të kufirit të tyre në Alpe për shkak të shkrirjes së akullnajave, të shkaktuara nga ndryshimet klimatike. Një pjesë e zonës së prekur do të jetë nën Matterhorn, një nga malet më të larta të Evropës dhe afër një numri vendpushimesh të njohura të skive. Seksione të mëdha të kufirit zvicerano-italian përcaktohen nga kreshtat e akullnajave ose zona me borë të përhershme, por shkrirja e akullnajave ka bërë që këta kufij natyrorë të zhvendosen, duke çuar në përpjekjen e të dy vendeve për të korrigjuar kufirin.

Zvicra miratoi zyrtarisht marrëveshjen por Italia ende nuk e ka bërë të njëjtën gjë. Kjo pason një projekt-marrëveshje nga një komision i përbashkët zvicerano-italian në maj 2023. Statistikat e publikuara shtatorin e kaluar treguan se akullnajat e Zvicrës humbën 4% të vëllimit të tyre në vitin 2023, humbja e dytë më e madhe ndonjëherë pas shkrirjes rekorde të vitit 2022 prej 6%.

Një raport vjetor lëshohet çdo vit nga Rrjeti Zviceran i Monitorimit të Akullnajave (Glamos), i cili ia atribuon humbjet rekord verërave shumë të ngrohta të njëpasnjëshme dhe reshjeve shumë të ulëta të borës të dimrit të vitit 2022. Studiuesit thonë se nëse këto modele të motit vazhdojnë, shkrirja vetëm do të përshpejtohet. Zvicra tha se kufijtë e ripërcaktuar ishin hartuar në përputhje me interesat ekonomike të të dyja palëve.

Mendohet se qartësimi i kufijve do t’i ndihmojë të dy vendet të përcaktojnë se cili është përgjegjës për mirëmbajtjen e zonave specifike natyrore. Kufijtë zvicerano-italian do të ndryshohen në rajonin e Plateau Rosa, strehën Carrel dhe Gobba di Rollin, të gjitha janë afër Matterhorn dhe vendpushimet e njohura të skive duke përfshirë Zermatt. Ndryshimet e sakta të kufijve do të zbatohen dhe marrëveshja do të publikohet pasi të dyja vendet ta kenë nënshkruar.

Rritja e nivelit të Oqeanit Paqësor ka tejkaluar mesataren globale, e cila kërcënon disa shtete ishullore, sipas një raporti të Organizatës Botërore Meteorologjike (WMO). Në raport thuhet se niveli i ujit po rritet sepse temperaturat e larta të shkaktuara nga djegia e vazhdueshme e lëndëve djegëse fosile po shkrin akullnajat.

“Aktivitetet njerëzore kanë dobësuar kapacitetin e oqeanit për të na mbajtur dhe me rritjen e niveleve, oqeani po bëhet një kërcënim në rritje”-tha Sekretarja e Përgjithshme e WMO, Celeste Saulo. Rritja e niveleve të oqeaneve ka çuar tashmë në një rritje të shpeshtësisë së përmbytjeve, e cila është veçanërisht e zakonshme në ishujt si Ishujt Kuk dhe Polinezia Franceze.